Gastrointestinal Sistem (GİS) Nedir?
Gastrointestinal sistem (GİS), sindirim sistemi olarak da bilinmektedir. Yiyeceklerin ve sıvıların ağızdan başlayarak sindirilerek vücuda alınmasını sağlayan bir organ sistemidir.
GİS, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüs olmak üzere organlarını içerir. Bu organlar, yiyeceklerin sindirilmesine yardımcı olmak ve besin maddelerinin emilmesini sağlamak için özel işlevlere sahiptirler.
Sindirim sistemi, vücudumuzun sağlıklı kalmasında önemli bir rol oynar. Besinlerin sindirimi, emilimi ve dışkı haline getirilmesi, vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerin sağlanmasına yardımcı olur. Aynı zamanda sağlıklı bir bağırsak fonksiyonu için gerekli olan mikroorganizmaların barındırılmasına yardımcı olur.
Sindirim Sisteminin Temel Görevleri Nelerdir?
Sindirim sistemi, vücudumuzun besinleri sindirmesi, emilmesi ve atıkları dışarıya çıkarması için bir dizi önemli görevi yerine getirir. Mide, hidroklorik asit ve pepsin salımıyla kimyasal sindirime destek olur. İntrinsik faktör ise B12 vitamin emilimi, grelin hormonu salınımıyla iştahın düzeltilmesine katkı sağlar. Sindirim sisteminin temel görevleri şunlardır:
- Sindirim: Sindirim sistemi, ağızda yiyeceklerin öğütülmesi, tükürük yardımıyla parçalanması, midede asitler ve enzimlerle karıştırılması ve ince bağırsakta sindirimi tamamlanması için gerekli olan enzimler, asitler ve diğer maddeleri salgılar.
- Besin maddelerinin emilmesi: Sindirim sistemi, ince bağırsakta besin maddelerinin emilmesi için özelleşmiş hücrelerle kaplıdır. Besin maddeleri, bu hücreler tarafından emilir ve kana karışarak vücudun diğer bölgelerine taşınır.
- Boşaltım: Sindirim sistemi, kalın bağırsağın son kısmında atıkların dışarı atılması için görev yapar. Kalın bağırsak, sindirim atıklarının suyunun emilmesi ve atıkların dışkı haline getirilmesi için görev yapar.
Sindirim sistemi, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde çalışması için son derece önemlidir. Bu nedenle, sindirim sistemi sağlığına özen göstermek ve dengeli bir diyetle beslenmeye özen gösterilmelidir.
Sindirim Sisteminin Yapısı Nasıldır?
Sindirim kanalı ve sindirime yardımcı bezlerden oluşan sindirim sistemi, ağızdan başlar, anüse kadar uzanır. Alt ve üst sindirim sistemi olarak iki başlıkta incelenmektedir. Üst sindirim organları:
- Ağız: Yiyeceklerin alındığı yerdir. Ağızda, dişlerle yiyecekler öğütülür ve tükürük bezleri tarafından salgılanan tükürük, yiyeceklerin parçalanmasına yardımcı olur.
- Yutak: Ağızdan yiyecekleri yemek borusuna götüren bir boru şeklindedir.
- Yemek borusu: Yutaktan sonra gelen boru şeklindeki yapıdır ve yiyecekleri mideye taşır.
- Mide: Yiyeceklerin geçici olarak depolandığı ve sindirildiği yerdir. Midede asitler ve enzimler salgılanır ve yiyecekler, bu asitler ve enzimlerle karıştırılarak parçalanır.
- Oniki parmak bağırsağı: İnce bağırsak, oniki parmak bağırsağı, jejunum, ileum olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Oniki parmak bağırsağı sindirim sisteminin son bölümüdür.
Alt sindirim organları:
- İnce bağırsak: Oniki parmak bağırsağından sonraki kısım buradadır. İnce bağırsakta sindirimi tamamlanmış yiyecekler, özelleşmiş hücrelerle kaplı duvarlardan emilerek kana karışır.
- Kalın bağırsak: Kalın bağırsak, kimustaki su ve elektrolitlerin geri emiliminde, kalan atıkların depolanması ve anüse iletilmesinde görevlidir.
- Anüs: Kalın bağırsağın son kısmıdır ve dışkının geçtiği son aşamadır.
Sindirim Sistemi Hastalıkları Nelerdir?
Sindirim sistemi, birçok hastalığa yol açabilen karmaşık bir sistemdir. Bu hastalıklarından bazıları şu şekildedir:
- Reflü hastalığı: Mide asitlerinin yemek borusuna geri kaçması nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Bu durum, yemek borusunda yanma hissi, göğüste ağrı ve yutma güçlüğü gibi belirtilere yol açabilir.
- Ülser: Mide ve bağırsaklarda oluşan yaraların neden olduğu bir hastalıktır. Bu yaralar, mide asitleri tarafından tahriş edilir ve ağrıya, hazımsızlığa ve kanamaya neden olabilir.
- Kolit: Kalın bağırsakta iltihaplanma nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Bu durum, kanlı ishal, karın ağrısı, kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtilere yol açabilir.
- Karaciğer hastalıkları: Karaciğer, sindirim sistemi ile yakından ilişkilidir ve karaciğer hastalıkları, sarılık, karın ağrısı, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi ciddi sorunlara neden olabilir.
- Pankreatit: Pankreas iltihaplanması nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Bu durum, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve kilo kaybı gibi belirtilere yol açabilir.
- Ek olarak nadir olsa da meckel divertikülü, leimyoma, çölyak, crohn hastalıkları da görülebilmektedir.
- Fonksiyonel sindirim sistemi hastalıkları ise organların yapısında herhangi bir sorun olmasa da mide bulantısı, kabızlık, ishal, kusma gibi sindirim sistemi problemleri görülebilmektedir.
Sindirim sistemi hastalıkları, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Bu nedenle, herhangi bir sindirim sistemi belirtisi fark ederseniz bir doktora danışmanız önerilmektedir.
Gastrointestinal Tedavi Nedir?
Gastrointestinal (GIS) tedavi, sindirim sistemi bozuklukları ve hastalıklarının tıbbi yöntemlerle tedavi edilmesidir. Tedavi yöntemi, hastalığın türüne, şiddetine, süresine ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebilmektedir.
GIS tedavisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
- İlaç tedavisi: Sindirim sistemi hastalıklarının çoğu ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Bu ilaçlar, semptomları azaltmak, inflamasyonu azaltmak veya mide asitlerini nötralize etmek gibi farklı amaçlarla kullanılabilir.
- Cerrahi müdahale: Bazı GIS hastalıkları cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu işlem, mide veya bağırsaklarda oluşan tümörlerin veya yaraların çıkarılmasını içerebilir.
- Beslenme tedavisi: GIS hastalıklarıyla mücadelede doğru beslenme tedavisi çok önemlidir. Diyet, semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir ve hastalığın iyileşme sürecini hızlandırabilir.
GIS tedavisi için en uygun yöntemi seçmek için hastalığın doğru tanısı ve şiddeti önemlidir. Bu nedenle, herhangi bir GIS semptomu fark ederseniz, bir doktora danışmanız önemlidir.
Gastrointestinal Sisteme Hangi Bölüm Bakar?
Gastrointestinal sistem ile ilgili sağlık sorunları ve hastalıklarının tanısı, tedavisi ve takibi, Gastroenteroloji uzmanları tarafından yapılmaktadır. Gastroenteroloji, sindirim sistemi hastalıkları ve sindirim sistemiyle ilgili diğer sağlık sorunlarına odaklanan bir tıbbi uzmanlık dalıdır. Dilerseniz Bulut Klinik üzerinden “Gastroenteroloji” bölümüne online randevu ya da yüz yüze randevu alabilirsiniz.
