Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre tip2 diyabeti olan kişilerin %90’ı aynı zamanda aşırı kiloludur. Günümüzde bu kişilerin diyabetten kurtulma şansı metabolik cerrahi operasyonlar ile mümkün oluyor. Zayıflama ameliyatları ile kiloya bağlı insülin direncini ortadan kaldıran metabolik cerrahi, %95 oranında hastada bulunan diyabetti de tedavi ediyor.
Öncelikle belirtilmesi gereken önemli nokta, şeker hastalığına özel bir ameliyat olmadığıdır. Metabolik cerrahi ameliyatı, tip2 şeker hastalarına yönelik yapılan bir bariatrik operasyon diğer adıyla zayıflama ameliyatıdır. Yani hem diyabetin hem de obezitenin kontrolünün sağlanmasını amaçlayan bir cerrahi işlemdir.
Tip2 şeker hastalığı genellikle 30-35 yaşlarından sonra çıkan kilo alımıyla da belirginleşen bir hastalıktır. Bu şeker hastalarının vücudunda yeteli insülin hormonu vardır ve kanda dolaşır. Fakat kişinin vücudu bu hormonu kullanamaz. Çünkü kilo aldıkça vücutta insülin direnci denilen durum meydana gelir. İnsülin direnci olan kişide ise yağ dokusundan sentezlenerek kana salınan bazı kimyasallar, insülin hormonunun hücrelere geçmesini sağlayan reseptörleri tıkayarak hormonun o hücrelere geçmesini engeller. Yani şekerin kandan hücre içine girmesini engellediği için insülin direnci oluşur. Bu yüzden metabolik cerrahi ile kişinin kilo vermesi sağlanarak insülin direnci ortadan kalkar.
Bazı hastalarda ise mide küçültmenin yanı sıra ince bağırsaktaki emilimin de azaltılarak kalori vermesini artırma sağlanır. Bu işlemde ince bağırsağın kalın bağırsağa yakın olan ve kişiyi tok tutarak kan şekerini düşüren hormonlarını artırmaya yönelik anotomik bazı işlemler yapılır. Kişi bu operasyonlara bağlı olarak hem kilo verir hem de tip2 şeker hastalığı ortadan kalkar veya azalır. Yapılan tüm bu operasyonlara da metabolik cerrahi denir.
Bariatrik metabolik cerrahi her şeker hastasına uygun değildir. Tip1 diyabet hastalarına bu operasyon uygulanmaz. Çünkü tip1 şeker hastalarının kanında insülin hormonu ya hiç bulunmaz ya da çok az mevcuttur. Bu yüzden bu hastaların hayatını devam ettirebilmeleri için mutlaka dışardan insülin hormonu almaları gerekir.
Metabolik cerrahi kimlere yapılır? Sorusunun cevabı net olarak tip2 şeker hastalarıdır. Çünkü metabolik cerrahi ile bu hastaların var olan insülin hormonunun kullanılmasını engelleyen patoloji ortadan kaldırılıp doku düzeyinde kullanılması sağlanır. Ama bu hastalarda da efektif sonuç alabilmek için operasyon öncesi doğru analiz edilmeleri gerekir. Bu yüzden;
Metabolik cerrahi günümüzün ileri tıp teknolojilerinden faydalanılarak kapalı yöntemlerle yapılır. Karın bölgesinde genellikle 4-6 küçük kesi açılarak hastanın ihtiyacına yönelik olan farklı yöntemler uygulanır. Metabolik cerrahi çeşitleri şu şekildedir:
Tüp Mide Ameliyatı: Obezite ve tip2 şeker hastalıklarının tedavisi için kullanılan bu ameliyatta midenin büyük bir kısmı alınarak hastanın daha az yemesini sağlanır.
Transit Bipartansiyon: Gerekli olduğunda tip mide ameliyatına ek olarak yapılan bir operasyondur. İnce bağırsak ve mideyle yeni bir bağlantı noktası kurularak gıdaların çoğunun ince bağırsakta emiliminin olması sağlanır.
Gastrik Baypass:Tüp mideden farkı mide aynı hacminde kalarak midede oluşturulan torba ince bağırsakla birleştirilir. Bu sayede mide küçülür ve gıda emilimi en aza indirilir.
İleal İnterpozisyon: Bu ameliyatla ince bağırsağın başlangıç ve bitiş noktalarının yeri değiştirilerek hormon artırımı sağlanır. Bu sayede insülin direnci hormonu azalarak insülin duyarlılığı hormonları artar. Genellikle tüp mide ameliyatı ile birlikte uygulanabilir.
İyi seçilmiş, iyi analiz edilmiş ve iyi etüd edilmiş bir hastada uygulanan bir metabolik cerrahi ameliyat sonrası %90 ve üzeri tip2 diyabet hastalığından kurtulma veya iyileşme tablosu görülür.
İyileşme; hastanın diyabet için kullanılan ilaçlara ihtiyaç hiç duymadan yaşamaya başlanmasıdır.
Hastalığın düzelmesi ise; örneğin hasta 100 ünite insülin kullanıyorsa bunun 10 üniteye düşmesi gibi bir düzelme durumdur.
Yani bazı hastada hastalık tamamen biterken bazılarında azalabilir. Sonuç tahmini operasyon öncesi hastanın tetkiklerinin iyi yapılarak ortaya konması gereken bir durumdur. Ayrıca %95 oranında iyi sonuç elde edilen bu operasyonların uzman bir cerrah tarafından analiz edilerek yapılması gerekir.
Dilerseniz bu konu ile ilgili videomuzu izleyebilirsiniz.
